Biografie
Wiebe Buddingh’ is de zoon van de Nederlandse dichter Cees Buddingh’. Hij is een vertaler, en hij brengt dus zijn dagen door met schrijven en lezen. Hij schuwt publiciteit, en daarom zijn er ook maar weinig interviews met hem te vinden. Wiebe vertaalt vele boeken naar het Nederlands, waaronder de Harry Potter boeken. Tot nu toe heeft hij al alle 5 de boeken vertaald, maar ook de 2 andere boekjes over Zwerkbal en Fabeldieren zijn van zijn hand. Hij kreeg de vertaalopdracht van de Harmonie (de Uitgeverij van de HP boeken) omdat hij het volledige werk van Tom Sharpe vertaald had. Harry Potter en de Steen der Wijzen was het eerste kinderboek dat hij ooit vertaalde.
Interview met Wiebe
In welke volgorde vertaal je: eerst globaal en dan precies?
Wat betreft de volgorde waarin ik werk: eerst lees ik het boek en maak aantekeningen van lastige namen, begrippen en woordspelingen, zodat ik daar vast over na kan denken. Dan begin ik aan de vertaling zelf, die in principe zo nauwkeurig mogelijk is en als laatste volgt een uitgebreide correctie, die een paar weken in beslag neemt en waarbij ik altijd nog veel verander. Voor dingen die eerst moeilijk leken of waar ik nog niet helemaal tevreden mee was, vind ik bij herlezing vaak een oplossing. De titel wordt meestal in overleg met de uitgever vastgesteld, maar in het geval van Harry Potter zijn ze zo simpel dat ze – in elk geval tot op heden – geen probleem hebben opgeleverd.
Krijg jij het boek pas als het officieel uitgebracht is of vertaal je vanaf het manuscript?
De eerste twee Potters heb ik uit boek vertaald (toen Harry nog niet zo’n hype was), maar het derde uit manuscript. Probleem is dan dat je toch moet wachten tot de definitieve Engelse versie verschijnt, omdat daar vaak allerlei dingetjes in veranderd blijken te zijn, die je dan allemaal weer moet opsporen. Nu Harry ook in Nederland zo’n succes is, moet de vertaling liefst zo snel mogelijk op de markt komen en de volgende boeken zullen dus ook wel uit manuscript vertaald moeten worden.
Heb je enig idee van de inhoud van de volgende delen? Is het raamwerk bekend bij de vertalers?
Niemand heeft enig idee wat er in de volgende delen aan bod komt, de vertalers niet en de uitgevers niet. We weten dat Rowling een raamwerk heeft, maar dat blijft strikt geheim, afgezien van het feit dat de serie zeven delen zal beslaan, één voor elk schooljaar van Harry.
Heb je J.K. Rowling zelf ontmoet?
Ik heb J.K. Rowling nooit ontmoet en het is door de gigantische publiciteit ook vrijwel onmogelijk om nu nog met haar in contact te komen.
Hoe heb je deze vertaalopdracht gekregen?
Ik kreeg de opdracht omdat ik voor de Harmonie al meer had vertaald, onder andere het hele oeuvre van Tom Sharpe en ze dus blijkbaar vertrouwen hadden in mijn vermogen om humoristische boeken te vertalen, ook al is de humor van Sharpe wel van een heel andere orde.
Vind je het erg dat er nog meer delen verschijnen? Je bent nu steeds bezig met Harry Potter. Kun je er nog meer vertaalwerk naast doen?
Dat er nog meer delen verschijnen is heel prettig. Ik vertaal de boeken met veel plezier en ze lopen ontzettend goed. Dat wil niet zeggen dat ik er geen ander werk tussendoor doe: na Harry 3 heb ik nog drie boeken vertaald, eentje voor Bzztôh en twee voor de Boekerij. Het laatste, dat nog moet uitkomen, is ook een kinderboek, getiteld “Harry and the Wrinklies” een merkwaardig toeval, want het is in Engeland gepubliceerd in 1997, het jaar dat ook de eerste Potter verscheen. Inmiddels kijken de uitgever en ik reikhalzend uit naar de eerste versie van Harry 4, die volgens de geruchten een ontzagwekkende omvang heeft. Als het inderdaad zo’n dikke pil blijkt te zijn ben ik daar wel een paar maandjes zoet mee.
Nu vertaal je kinderboeken. Zou je dat willen blijven doen? Wat voor soort boeken of van welke andere schrijver zou je graag iets vertalen?
Ik kan niet zeggen dat ik perse iets van een bepaalde schrijver zou willen vertalen. Mijn voorkeur gaat wel uit naar humor en ik merk nu dat ik het ook heel leuk vind om kinderboeken te doen. Harry 1 was het eerste kinderboek dat ik ooit vertaald had. Ik heb boeken uit allerlei genres vertaald – literatuur, maar ook thrillers en SF – en die variatie bevalt me heel goed.
Is er een “overleg” tussen Pottervertalers? Wordt er contact met je opgenomen als een vertaalidee van jou wordt overgenomen? Hoe ben je op “Collectebus” gekomen? En op Gladianus – Gladjanus?
Van overleg tussen Pottervertalers is geen sprake. Ik heb geen idee hoe de diverse termen in Duitsland of Frankrijk zijn vertaald, maar als ze een vondst van mij zouden willen overnemen heb ik daar geen moeite mee. De Collectebus was niet zo moeilijk te verzinnen: tenslotte was het een bus die mensen ophaalde oftewel verzamelde en dan ligt die associatie voor de hand. Gladianus heeft zijn naam te danken aan zijn karakter. Als je een naam probeert te verzinnen die iets zegt over zo’n persoon, kom je op woorden uit als: slijmerd, angsthaas, huichelaar, gladjanus. dat laatste klinkt al een beetje als een persoonsnaam, dus de link gladjanus – Gladianus is gauw gelegd. Het gaat er bij het vertalen vooral om of de Nederlandse term min of meer dezelfde sfeer oproept als de Engelse en “goed aanvoelt”.